VĂN HÓA ẨM THỰC CỦA NGƯỜI NAM BỘ

1. CƠ SỞ LÝ LUẬN

1.1. Văn hóa ẩm thực 1.1.1. Ẩm thực : “ Ẩm thực chính là hình tượng của tình yêu khi ta không tìm ra từ ngữ nào để miêu tả. ” – Alan D.Wolfelt từng nhận định và đánh giá. Có thể nói ẩm thực là tiếng dùng để khái quát nói về việc ăn và uống gồm có cả cách chế biến, bày biện và chiêm ngưỡng và thưởng thức từng món ăn, thức uống từ đơn thuần, đạm bạc đến cầu kỳ, mỹ vị. Mỗi vùng miền đều có những nét đặc trưng riêng trong văn hóa ẩm thực, so với đất Việt, từ thời xưa ông cha ta đã mang ẩm thực vào những câu ca dao tục ngữ, trở thành ý thức văn hóa rất đặc trưng của Nước Ta : “ Đói cho sạch, rách nát cho thơm ” ; “ Lời chào cáo hơn mâm cỗ ” ; “ Ăn trông nồi, ngồi trông hướng ”. Người Nước Ta nổi tiến trọng lễ nghĩa, chuộng hình thức nên những món ăn Nước Ta không riêng gì để ăn mà còn để chiêm ngưỡng và thưởng thức, để hưởng thức nét tinh xảo, tài hoa của người đầu bếp được bộc lộ bằng mùi vị rất Nước Ta .
Mỗi vùng trên quốc gia Nước Ta ngoài những đặc thù chung, lại có lối ẩm thực riêng mang sắc thái và đặc trung vùng đất đó. Đó là phong tục, thói quen, khí hậu và văn hóa từng vùng. Cái chung, cái riêng cùng hòa trộn khiến phong thái ẩm thực Nước Ta rất phong phú và đa dạng. Bên cạnh những nét ẩm thực rất tầm trung, dung dị, đơn thuần. Có “ ẩm thực sang trọng và quý phái ”, tuy nhiên với đó lại có “ ẩm thực vỉa hè ”, nhưng không có nghĩa là “ ẩm thực vỉa hè ” kém giá trị, kém mê hoặc. Người Nước Ta nổi tiếng bốn phương trong việc phát minh sáng tạo những món ăn, và mỗi vùng miền lại có những cách chế biến món ăn khác nhau, cách chiêm ngưỡng và thưởng thức khác nhau, có những nét đặc trưng riêng và đặc biệt quan trọng .
Vài nét về văn hóa ẩm thực Nam Bộ Vùng đất Nam Bộ với địa hình thuận tiện, kênh rạch chằng chịt đã biến nơi đây trở thành vùng đất phì nhiêu, đa sinh thái xanh giàu thủy hải sản. Từ những nguồn nguyên vật liệu tự nhiên nhiều mẫu mã ấy, người dân Nam Bộ đã chế biến thành những món ăn khác nhau tạo ra sự kho tàng văn hóa ẩm thực Nam Bộ phong phú phong phú và đa dạng .

Đối với nơi đây, yếu tố sông nước gần như là linh hồn của vùng đất màu mỡ
này, sông nước mang lại nguồn tài nguyên phong phú đối với văn hóa nói chung
và văn hóa ẩm thực nói riêng, góp phần tạo nét đặc sắc riêng, tính phong phú và
sáng tạo của kho tàng ẩm thực.

Bạn đang đọc: VĂN HÓA ẨM THỰC CỦA NGƯỜI NAM BỘ

Lịch sử hình thành văn hóa ẩm thực Nam Bộ
Sự hình thành và tăng trưởng Nói đến tính hoang dã và tính phát minh sáng tạo trong văn hóa ẩm thực Nam Bộ là nói đến đặc tính siêu thị nhà hàng của người Nam Bộ bộc lộ trong việc ăn những món có
“ Hồi ấy, chưa đủ thời giờ để nuôi gà, vịt, heo. Việc chăn nuôi yên cầu nhà cửa không thay đổi, cũng như ta chưa nghĩ đến việc trồng rau tươi, hoặc chăng là vài cây ớt, bụi sả. Bởi vậy, người đồng bằng và Hồ Chí Minh ăn đủ thứ rau. Rau nào cũng ăn, “ không bổ bề ngang cũng bổ bề dọc ” gọi cho gọn là “ rau rừng ”. Ăn cho vui vẻ, miễn là không chết. Nào đọt bần, trái bần chín, đọt chùm ruột, bông súng, bông điên điển, bồn bồn, rau dừa, rau ngổ, kèo nèo, lục bình, đọt xoài, trái xoài non, đọt ổi, đọt cơm nguội, đọt chiếc ( chiếc là loại cây nhỏ vùng nước lợ, gần TP HCM hãy còn tên cầu Rạch Chiếc ), ổi chua, thậm chí còn trái dừa non cũng xắt ra làm rau ” .
Đối với những loài thủy hải sản, ngoài những loại cá, tôm bắt ở ao, đìa, người ta còn ăn cả những loài mang tính hoang dã, như : con còng, con cua, ba khía, chuột, cóc, nhái, ếch, rùa, rắn, lươn, le le, dơi … và thậm chí còn người ta còn ăn cả một số ít loài côn trùng nhỏ như : cào cào, dế … nữa .
Nhưng điển hình nổi bật hơn hết trong tính hoang dã này chính là môi trường tự nhiên của việc ẩm thực ăn uống. Người Nam Bộ thường có thói quen chế biến món ăn và ăn ngay tại chỗ, nên tính hoang dã ở đây bộc lộ ở việc những món ăn gắn với khoảng trống của một khoảnh vườn, đám ruộng, bờ ao. Món cá lóc nướng trui là một vật chứng cho điều này, hoặc một nồi canh chua cá lóc được nấu ngay sau buổi tát đìa cũng biểu lộ điều đó. Bởi vì, mọi thứ đều là cây nhà lá vườn. Tát đìa xong, người ta lựa những con cá lóc to, đem nấu canh chua. Mọi thứ rau, như : bạc hà, ngò om, cà chua, ớt … đều có sẵn ở miếng vườn kế bên, không phải ra chợ mua. Khi chín, chỉ việc chặt lá chuối tươi để xuống lót nồi và đựng cá, đâm thêm một chén muối ớt để chấm cá là đã có được một món canh chua cá lóc khoái khẩu giữa đồng ruộng bát ngát. Mọi người gom lại, đưa cay vài xị đế, hát với nhau vài câu vọng cổ, cuộc sống chưa hẳn ai đã sướng hơn ai. Hay món cào cào rang ví dụ điển hình, người ta chỉ việc ra ruộng bắt cào cào, đem về lặt chân, móc ruột … cho vào chảo rang, nêm chút gia vị là đã có một món ăn rồi. Nhưng cũng có 1 số ít món ăn hoang dã ở Nam Bộ dù chưa hẳn là ngon, nhưng cũng có phần do lạ mà mê hoặc .
Tính phát minh sáng tạo trong cách chế biến món ăn của người Nam Bộ Cuộc sống con người giờ đã không thay đổi, người ta không phải khó khăn vất vả với cái ăn, cái mặc nữa. Do đó, từ chỗ ăn để sống sót, người ta đã nghĩ đến ăn làm sao cho ngon, và tính phát minh sáng tạo trong nhà hàng đã khởi đầu hình thành ở quy trình tiến độ này .
Tính phát minh sáng tạo ở đây được bộc lộ ở việc con người chế biến ra những món ăn khác nhau. Việc chế biến này được nhìn nhận ở hai phương diện .
Một là, một món ăn, người ta hoàn toàn có thể chế biến bằng nhiều loại động thực vật khác nhau. Chỉ một món kho, người ta hoàn toàn có thể kho với những loài động thực vật, hoặc
thủy món ăn hải sản khác nhau để tạo ra những món ăn khác nhau, với những mùi vị khác nhau. Nào là : cá lóc kho, cá trê kho, cá hủn hỉn kho tiêu, cá sặc kho, cá chạch kho, cá rô kho, cá lòng ròng kho … còn có cả gà kho và dừa kho nữa. Ngay chỉ có một món kho thôi, người ta cũng có nhiều cách kho khác nhau, như : kho tiêu, kho tộ, kho quẹt, kho khô, kho mẳn, kho riệu …
Hai là, chỉ một loài sinh vật, người ta cũng hoàn toàn có thể chế biến ra nhiều món ăn khác nhau, với cách làm khác nhau và mùi vị cũng khác nhau. Chỉ một loại cá lóc, mà người ta hoàn toàn có thể chế biến ra hơn 20 món khác nhau : “ khô lóc nướng, khô lóc xé phay trộn gỏi, khô lóc chưng tương gừng, khô lóc nấu choại bần, mắm lóc sống trộn gỏi, mắm lóc kho lỏng, mắm lóc chưng nguyên con, mắm lòng trộn gỏi đu đủ phơi se, mắm lòng chưng nồi cơm, canh chua tuyền cá lóc, canh chua đầu cá lóc, cá lóc luộc hèm, cá lóc um lá nhào – đậu phộng – nước cốt dừa, cá lóc um khoai rạng, cá lóc nướng trui, cá lóc nướng lèo, cá lóc kho nước dừa, cá lóc kho tương gừng, cá lóc kho ba chỉ – hột vịt, cá lóc kho mắm mẳn phi hành tỏi, cá lóc chiên thường, cá lóc chiên cháy vảy, cá lóc xào ơt xanh, cá lóc xào hành, cá lóc xào củ kiệu, cá lóc xào củ nghệ, cá lóc xào lá cách – lá nhào, cá lóc xào tái thập cẩm thổ mộc, cá lóc nướng phết mỡ hành, cá lóc bịt đất đốt, cá lóc đốt rượu, đầu cá lóc hấp rượu mềm xương, đầu cá lóc nấu xáng lẩu, đầu cá lóc băm nhỏ dồi bụng chuột đồng hấp, tả pín lù cá lóc, cá lóc xông xắt mỏng dính nhúng rượu gốc, cá lóc luộc cuốn bánh tráng rau thơm, cá lóc luộc tái trộn dừa – đậu phộng rang, cháo cá lóc, bánh canh cá lóc, bún nước lèo cá lóc, bún bò Huế cá lóc, lòng cá lóc xào gừng non, lòng cá lóc xé phay trộn nhăm bắp chuối, lòng cá lóc luộc kỹ trộn mắm lòng đu đủ, cá lòng ròng kho lạt, cá lòng ròng kho tiêu, cá lòng ròng kho quẹt … ”. Nhìn vào bảng thực đơn này, tất cả chúng ta không khỏi khâm phục tính phát minh sáng tạo trong việc chế biến ra những món ăn vô cùng đa dạng chủng loại của người Nam Bộ
khách mời, tạo nên nét văn hóa rất riêng mà cũng rất chung, hòa giải giữa phong tục truyền thống lịch sử với đặc thù văn minh vùng sông nước, hầu từng bước triển khai xong nền văn hóa ẩm thực độc lạ. Độc đáo vì đã biết tận dụng, khai thác và chế biến “ của trời cho ” một cách kịp thời theo “ đơn vị chức năng tính ” thời hạn là “ tháng ”, “ ngày ” thậm chí còn “ giờ ”. Thật đúng như vậy nếu ai đó ở vùng đầu nguồn, có việc phải đi xa nhằm mục đích vào tháng cá mờm hoặc cá linh non Open thì đành phải chịu nhịn, vì sau đó chừng một tháng cá mờm đã lớn thành cá cơm, cá linh non cũng thế. Hoặc trong một năm mới có được mấy ngày “ cá ra ” ( nước trên đồng giựt cạn, cá rút xuống kinh, mương để ra sông ), nếu người sống nghề đánh bắt cá thủy hải sản không chuẩn bị sẵn sàng kịp mọi việc để chặn bắt cá thì xem như năm ấy bị thất thu nguồn lợi lớn. Rau trái cũng không khác. Đặc biệt so với rau, như bông điên điển, rau dừa, rau muống … nếu hái muộn, từ lúc trời đã trưa nắng đến chiều sẽ không giòn, mất ngon, công dụng kích thích thèm ăn, ngăn chống lão hóa của rau do đó cũng bị giảm rất đáng kể .
Ví dụ : Nồi canh chua của người Nam Bộ mùa nóng thì dùng với bạc hà, đậu bắp, cà chua còn mùa mưa thì hoàn toàn có thể thêm những loại rau như bông súng, điên điển, lục bình, kèo nèo … Trong dịp lễ tết thì họ ăn bánh tét, dưa món, củ kiệu .
Nói đến văn hóa ẩm thực ở Nam Bộ mà không nhắc đến “ miếng trầu ” là cả một sự thiếu sót, bởi đó chính là nét lớn mang tính truyền thống cuội nguồn chung nhất của dân tộc bản địa Nước Ta trên cả ba miền. Thật vậy “ miếng trầu ” từ hàng nghìn năm, nó vẫn được dân tộc bản địa ta đặc biệt quan trọng quý trọng, bởi “ Trầu cau là nghĩa, thuốc xỉa là tình ” cho nên vì thế trong tiếp xúc người ta luôn trịnh trọng đặt nó ở vị trí “ đầu câu truyện ”, kể cả chuyện hôn nhân gia đình quan trọng nhất đời của một người ( “ Một miếng trầu là dâu nhà người ” ). Họ ghiền trầu đến nỗi “ Miếng hạ gộng, miếng động quan ”, người xưa từng “ đặt vè ”, và cẩn trọng “ Nhịn thuốc mua trâu, nhịn trầu mua ruộng ” .
Trong nhà hàng của người Nam Bộ thường thiên về hình thức. Ngoài những tiêu chuẩn về bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, món ăn Nam Bộ còn biểu lộ sự dân dã, mộc mạc, chất phát của người dân Nam Bộ. Khi chiêm ngưỡng và thưởng thức những món ăn của người dân Nam Bộ thực khách không chỉ thấy ngon mà còn phải trầm trồ khen thích mắt về cách sắp xếp, trang trí món ăn của người Nam Bộ. Chẳng hạn như đĩa bánh tét chữ của Nam Bộ, những miếng bánh tét phải còn nguyên vẹn không nát, và chữ phải hiện rõ nét được xếp ngay ngắn trong đĩa .
Bên cạnh những món ăn thuần túy của người Nước Ta thuần túy, rất nhiều những món ăn của Trung Quốc, Campuchia, Vương Quốc của nụ cười đã trở nên quen thuộc với người Nam Bộ như bánh bao, hủ tiếu, xá xíu … và những món ăn này đã được dân cư Nước Ta nói chung và người dân Nam Bộ nói riêng đã tinh lọc và đã trở thành những món ăn phổ cập được sử dụng thoáng rộng .
Những yếu tố tác động ảnh hưởng đến văn hóa ẩm thực Nam Bộ
Vị trí địa lý Nam bộ được ca tụng là xứ sở của những dòng sông, nơi có khoảng chừng 54.000 km chiều dài sông, rạch. đâu đâu cũng đất rộng sông dài, nơi nào cũng kinh rạch chằng chịt và nhiều lung, hồ, búng, láng …, không nơi nào không nhung nhúc cá, tôm, rắn, cua, rùa, ếch … đã vậy còn có cả rừng già, rừng thưa, đầy dẫy chim muông, thú to, thú nhỏ. Phía này thì “ năm non bảy núi ” trập trùng, không biết cơ man nào là “ sơn hào ”, còn phía nọ thì biển Đông, biển Tây, toàn là “ hải vị ” ! Chính yếu tố sông rạch đã góp thêm phần quan trọng vào đời sống của người dân nơi đây .
Ẩm thực là tiếng dùng khái quát nói về việc ăn và uống. Văn hóa ẩm thực gồm có cả cách chế biến, bày biện và chiêm ngưỡng và thưởng thức từng món ăn, thức uống, từ đơn thuần, đạm bạc đến cầu kỳ mỹ vị. Chung nhất là vậy, tuy nhiên khi nói đến văn hóa ẩm thực ở một vùng / miền nào đó thì nhất thiết phải nói lên “ đặc thù tình hình ” mới hoàn toàn có thể nêu được truyền thống văn hóa đặc trưng đơn cử của vùng / miền ấy .
Nam bộ được ca tụng là xứ sở của những dòng sông, nơi có khoảng chừng 54.000 km chiều dài sông, rạch. đâu đâu cũng đất rộng sông dài, nơi nào cũng kinh rạch chằng chịt lại lắm lung, hồ, búng, láng …, không nơi nào không nhung nhúc cá, tôm, rắn, cua, rùa, ếch … đã vậy còn có cả rừng già, rừng thưa, đầy dẫy chim muông, thú to, thú nhỏ. Phía này thì “ năm non bảy núi ” trập trùng, không biết cơ man nào là “ sơn hào ”, còn phía nọ thì biển Đông, biển Tây, toàn là “ hải vị ” ! Chính yếu tố sông rạch đã góp thêm phần quan trọng vào đời sống của người dân nơi đây. Nam bộ được chia làm 2 vùng :

Đông Nam bộ Gồm:
. Bà Ria – Vũng Tàu, Binh Dương, Bình Phước, Đồng Nai, Tây Ninh, Phố
HCM

 Phía Bắc và phía Tây giáp với Campuchia  Phía Nam và Tây Nam giáp với Đồng bằng sông Cửu Long  Phía Đông Bắc giáp với Tây Nguyên  Phía Đông và Đông Nam giáp với Nam Trung Bộ và Biển Đông
Khí hậu Vùng đất Nam Bộ nằm trong vùng khí hâu nhiệ t đới gió mùa, không ít chịu ảnḥ hưởng của khí hâu xích đạo, nhiệ t độ ̣ cao đều trong năm. Khí hâu ở đây chiạ thành hai mùa rõ dêt mùa khô từ tháng 11 đến tháng 3, mùa mưa từ tháng 4 ̣ đến tháng 10. Những đăc điểm về tự nhiên này góp thêm phần quan trọng trong việ ̣ c đem lại nguồn nguyên liêu phong phú và đa dạng cho ẩm thực Nam Bộ. ̣
Chính vì điều kiện kèm theo khí hậu nên người Nam Bộ mới có câu “ ăn theo thuở, ở theo thời ” hay nói cách khác người địa phương tận dụng nguyên vật liệu theo từng mùa. Mỗi mùa nước nổi cũng là mùa cá linh, mùa đông bông điên điển, thiên lí, bông súng, sầu đông … Còn đến mùa gặt, người dân lại có thời cơ chiêm ngưỡng và thưởng thức nhiều món ngon từ cá lóc, cua đồng, rau đắng …
Con người và truyền thống cuội nguồn Tính hoang dã và hào phóng :

Điều kiện thiên nhiên ưu đãi dần hình thành nên tính cách hào phóng, hiếu
khách trong tập quán ăn uống của người dân Nam Bộ. Điều này cũng được
Trịnh Hoài Đức nhận định: “Ở Gia Định có người khách đến nhà, đầu tiên gia
chủ dâng trầu cau, sau dâng tiếp cơm bánh, tiếp đãi trọng hậu, không kể người
thân sơ quen lạ tông tích ở đâu, ắt đều thâu nạp khoản đãi; cho nên người đi
chơi không cần đem tiền gạo theo, mà lại có nhiều người lậu xâu trốn thuế đi
đến xứ này ẩn núp, bởi vì có chỗ dung dưỡng vậy”. Chính vì đi đến đâu cũng tìm
được lương thực, thực phẩm đa dạng nên các món ăn Nam Bộ cũng phong phú,
mang đậm phong cách thoải mái, phần nào phản ánh lối sống tự nhiên, khoáng
đạt, hoang dã của người dân nơi đây. Mặt khác, do phải gồng mình để chống lại
sự khắc nghiệt, thiếu thốn của cuộc sống nơi vùng đất mới thuở còn hoang sơ,
hiểm trở, những con người dám rời bỏ quê hương, không còn cách nào khác là
xích lại gần nhau, nương tựa vào nhau khi khó khăn hoạn nạn. Tính hào phóng,
hiếu khách trong tập quán ăn uống của người dân Nam Bộ vì vậy mang ý nghĩa
cả về vật chất lẫn tinh thần, bắt rễ sâu trong lòng những giá trị truyền thống nhân
văn của dân tộc.

Xem thêm: Ghé thăm 2 mẹ con chân chất đằng sau “Ẩm thực mẹ làm” – Kênh Vlog dung dị khiến ai xa quê cũng thổn thức

Tính dung hợp : Người Nam Bộ rất phát minh sáng tạo trong ẩm thực, bắt nguồn từ sự dung hợp những đặc trưng văn hóa khác nhau của những hội đồng người cùng sinh sống trên mảnh đất này. Đó là cách giải quyết và xử lý hài hòa quan hệ giữa vạn vật thiên nhiên và con người của dân cư nơi đây. Dung hợp là sự hòa lẫn vào nhau để hợp thành một thể thống nhất. Đặc điểm này biểu lộ rất rõ trong văn hóa ẩm thực của vùng đất Nam Bộ. Bởi đây là vùng đất khẩn hoang, hầu hết dân cư miền Nam có nguồn gốc từ miền Bắc hoặc miền Trung ( vùng Ngũ Quảng ), hòa nhập cùng
hội đồng người Khơme, Hoa, Chăm, thế cho nên, văn hóa nơi đây mang tính dung hòa, dung hợp là điều dễ hiểu .
Tính dung hợp trong văn hóa ẩm thực Nam Bộ biểu lộ trước hết ở sự trộn lẫn văn hóa ẩm thực những vùng miền Nước Ta. Theo nhà văn Sơn Nam, người dân Nam Bộ khi làm những món ăn cúng giỗ ông bà tổ tiên vẫn chú ý quan tâm đến những món ăn truyền thống lịch sử ở Bắc Bộ, Trung Bộ như : thịt hầm, thịt luộc, món xào, thịt kho … Tuy nhiên, do lượng lương thực, thực phẩm nhiều, những món ăn từ những vùng miền khác khi gia nhập đến đây được tăng trưởng và cải biến can đảm và mạnh mẽ. Sợi bún từ miền Bắc, khi vào đến miền Nam, trở nên to hơn, đặc bột hơn, trở thành món bánh canh. Chiếc bánh tráng của miền Trung vào đến miền Nam cũng được đổi khác, thêm nhiều mùi vị hơn, được chế biến theo nhiều cách khác nhau. Món bánh xèo khi dừng chân ở vùng đất Nam Bộ cũng to hơn, nhân bánh phong phú, đa dạng chủng loại hơn, thêm giá, đậu xanh, nước cốt dừa, nhiều tôm thịt, ăn kèm rất nhiều loại rau … Đó chính là một phần ký ức văn hóa mà người dân Nam Bộ mang theo khi khai hoang, định cư ở vùng đất mới này .
Bên cạnh sự tăng trưởng từ văn hóa ẩm thực của người Việt ở Bắc Bộ và Trung Bộ, ẩm thực Nam Bộ còn chịu tác động ảnh hưởng thâm thúy văn hóa ẩm thực của hội đồng người Khơme, Hoa, Chăm … Với tính cách hào hiệp, phóng khoáng, trên nền tảng của điều kiện kèm theo vạn vật thiên nhiên khuyễn mãi thêm, người Nam Bộ liên tục thu nhận, cải biến những món ăn thức uống của những tộc người cộng cư, làm đa dạng chủng loại thêm kho tàng ẩm thực của mình. Tác giả Hoàng Xuân Việt đã gọi đây là tính “ tổng hóa = tổng hợp và biến hóa ” trong ẩm thực Nam Bộ .
Tính dung hợp trong văn hóa ẩm thực của người Việt ở Nam Bộ còn bộc lộ ở sự tác động ảnh hưởng từ những nền ẩm thực khác như : Trung Quốc, Vương Quốc của nụ cười, Pháp, Campuchia … Đây là điểm độc lạ so với văn hóa ẩm thực của người Việt ở miền Bắc. Rất nhiều món ăn thức uống có nguồn gốc từ Trung Quốc như : hủ tiếu, phá lấu, chao, hoành thánh … chỉ xuất hiện ở Nam Bộ, ít Open ở miền Bắc. Người miền Bắc cũng không sử dụng cafe vốn là thức uống theo chân người Pháp vào Nước Ta một cách tiếp tục như người miền Nam, thay vào đó là những loại nước uống truyền thống của dân tộc bản địa như : chè, nước vối. Người miền Bắc thích ăn bánh chưng, bánh dày, bánh giò, những thứ bánh dân tộc bản địa ; trong khi đó, ở Nam Bộ, khẩu vị của người dân ngoài những thứ bánh quen thuộc còn có bánh flan, bánh gato, những loại bánh ngọt vốn không phải là những thứ bánh truyền thống cuội nguồn. Các món ăn của người dân Nam Bộ thường đặc trưng bởi vị ngọt của đường, nước dừa, nước cốt dừa, thói quen gia nhập từ văn hóa ẩm thực Ấn Độ, Đất nước xinh đẹp Thái Lan. Việc gia nhập những loại thức ăn nhanh cùng với phong thái Giao hàng ẩm thực chuyên nghiệp, đã bộc lộ sự nhạy bén của văn hóa Nam Bộ nói chung, văn hóa ẩm thực nói riêng trong quy trình tiếp xúc giao lưu
trong nhà hàng siêu thị, người Việt ở Nam Bộ gần như không bị ràng buộc bởi những lao lý, phép tắc, lễ nghi mang tính tôn ti, chuẩn mực. Chẳng hạn như món cá lóc nướng trui, ngoài việc biểu lộ khoảng trống dân dã, khoáng đạt của việc siêu thị nhà hàng còn mang đậm cách ứng xử thân tình, bình đẳng của người dân vùng đất này. “ Một nét văn hóa mê hoặc ở đây là thực khách không chỉ gồm có những người lao động tát đìa và chủ đìa cá, mà toàn bộ những ai xuất hiện tại chỗ đều được mời tham gia cuộc vui, từ người chờ bắt hôi cá đến người đi coi chơi, từ người lớn đến em bé mục đồng … với không khí bình đẳng, dân chủ đầy ắp tình người ” .
Văn hóa Nam Bộ mang trong mình những nét văn hóa vừa truyền thống lịch sử, vừa tân tiến, vừa thống nhất, vừa phong phú, vừa thuần Việt, vừa không thuần Việt. Sự tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ của văn hóa ẩm thực vùng đất này, xét về một phương diện nào đó, là sự tích lũy của những giá trị ẩm thực truyền thống lịch sử của dân tộc bản địa Nước Ta đã được vun đắp qua hàng năm lịch sử dân tộc, cộng với chất xúc tác là điều kiện kèm theo thuận tiện về tự nhiên xã hội con người, Nam Bộ đã mang đến một diện mạo văn hóa ẩm thực đặc trưng trong tiến trình lịch sử dân tộc văn hóa dân tộc bản địa Nước Ta .
Vai trò của văn hóa ẩm thực so với vùng đất Nam Bộ
Trong đời sống : Hiển nhiên, để duy trì sự sống, nhà hàng siêu thị luôn là việc quan trọng. Tuy nhiên, ý niệm của con người về chuyện này thì khách nhau. Người phương Tây coi ăn là chuyện tầm thường không đáng nói. Người Nước Ta nông nghiệp cới tính thiết thực thì, trái lại, công khai minh bạch nói lên rằng : Có thực mới vực được đạo. Nó quan trọng tới mức Trời cũng không dám xâm phạm : Trời đánh tránh bữa ăn. Mọi hoạt đôngj của của người Nước Ta nói chung và Nam Bộ nói riêng đều lấy ăn làm đầu : siêu thị nhà hàng, ăn ở, ăn mặc, ăn nói, ăn chơi, ăn học, ăn tiêu, ăn ngủ, đánh cắp, ăn trộm … Ngay cả khi tính thời hạn đều lấy ẩm thực ăn uống và cấy trồng làm đơn vị chức năng, làm nhanh thì khoảng chừng giập bã trầu, lâu hơn một chút ít là chin nồi cơm, còn lê dài tới hàng năm thì hai mùa lúa, mọi giá trị ( lương, thuế, học phí … ) đều qui ra gạo .
Ăn uống văn hóa, đúng mực hơn, đó là văn hóa tận dụng thiên nhiên và môi trường tự nhiên. Cho nên, sẽ không có gì quá bất ngờ khi dân cư nền gốc du mục ( như phương Tây hoặc bắc Trung Quốc ) lại thiên về ăn thịt, còn trong cơ cấu tổ chức bữa ăn của người Nước Ta thì lại thể hiện rất rõ dấu ăn của truyền thống cuội nguồn văn hóa nông nghiệp lúa nước : cơ cấu tổ chức bữa ăn, nguyên vật liệu làm ra món ăn, món ăn chính .
Trong du lịch Trong những năm qua sự góp phần của du lịch Nam Bộ vào sự tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội Nam Bộ gia tang đáng kể. Nếu như năm 1991 tổng GDP của du lịch mới đạt được 18,36 triệu USD, thì đến năm 1995 đã đạt 67,12 triệu USD. Và
theo sự thống kê giám sát thì tổng USD của du lịch sẽ ngày càng tang. Sự tăng trưởng của du lịch đã kéo theo sự vận động và di chuyển cơ cấu tổ chức của nền kinh tế tài chính của Nam Bộ .
Phải nói rằng, công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Nam Bộ vầ cả nước, đang đưa Nam Bộ vào một bước ngoặt mới. Thắng lợi của công cuộc này sẽ nâng tầm vóc Nam Bộ lên bình diện mới, với những tin hoa và lịch sự văn minh. Sự tăng trưởng của những ngành kinh tế tài chính, đặc biệt quan trọng là du lịch đã ảnh hưởng tác động đến nghệ thuật và thẩm mỹ ẩm thực Nam Bộ .
Trong một chuyến đi, tiêu tốn của khách du lịch dành cho lưu trú và siêu thị nhà hàng là nhu yếu không hề thiếu. Theo như số liệu đã thống kế của Viện Nghiên cứu tăng trưởng du lịch thì vào năm 1995, trung bình mỗi ngày khách quốc tế đến Nước Ta tiêu tốn khoảng chừng 70 USD. Phần lớn nguồn tiêu tốn của khách tập chung vào lưu trú ( chiếm 50,17 % ) và nhà hàng siêu thị ( chiếm 19,6 % ) sau đó là mua hàng lưu niệm ( chiếm 13,34 % ), lữ hành luân chuyển ( chiếm 9,55 % ) và những dịch vụ khác ( chiếm 8,34 % ). Tuy nhiên, việc tiêu tốn này lại có một số lượng giới hạn nhất định. Vì vậy, muốn tang nguồn thu thì phải nâng cao nhà hàng lên thành việc chiêm ngưỡng và thưởng thức nghệ thuật và thẩm mỹ ẩm thực. Điều này đã đucợ thực khách sành ăn như Tản Đà đúc rút : “ Ăn cái gì ? Ăn như thế nào ? Ăn ở đâu ? ”
Với tiêu chuẩn đó, muốn thông dụng văn hóa Nam Bộ – Nước Ta đến với mọi người trên khắp những vùng miền của quốc gia cũng như khách quốc tế đến với Nước Ta thì ngoài những hoạt động giải trí tuyên truyền quảng cáo bằng văn hóa phẩm, thăm quan di tích lịch sử lịch sử vẻ vang thì văn hóa ẩm thực cũng là một phương pháp tiếp thị hiểu quả. Vì như dân ta đã từng đúc rút : “ Miếng ngon nhớ lâu ”. Thông qua việc chiêm ngưỡng và thưởng thức thẩm mỹ và nghệ thuật ẩm thực, khách du lịch hoàn toàn có thể hiểu đucợ về phong tục, tập quán, lối sống, lối hành xử cũng như vnw hóa của nơi đó. Điều này sẽ tạo được ấn tượng tốt đẹp cho hành khách, làm cho họ thấy chuyến đi của mình có ý nghĩa. Bởi vì một trong những mục tiêu của du lịch là lan rộng ra tầm hiểu biết, thấy được những điều mới lạ tại điểm đến. Đây cũng hoàn toàn có thể coi như là một yếu tố lôi cuốn khách, tạo thành loại sản phẩm du lịch đặc biệt quan trọng, là sự mê hoặc trong chuyến đi. Mặt khác, việc chiêm ngưỡng và thưởng thức những món ăn ngon cũn là dịp để thực khách lấy lại sinh lực cho khung hình để tham gia toàn vẹn và chiêm ngưỡng và thưởng thức được những rực rỡ trong chương trình du lịch .

Một vài món ăn đặc trưng ở vùng đất Nam Bộ
Canh chua cá chốt : Ở Long An có một món ăn hết sức độc đáo tên là
canh chua cá chốt. Làm nên hương vị ngọt ngào cho món canh chua cá chốt thì
không thể thiếu nguyên liệu chính là những chú cá chốt có phần thịt thơm ngon,
phần trứng bùi và béo ngậy.

nhập khẩu từ những nơi khác về. Chúng ta không chối từ những món rau quả mới như : xu hào, bắp cải, xúp lơ, xà lách … bằng cách Việt Nam hoá tên gọi và cách chế biến như thể từ nộm đu đủ, hoa chuối, đến nộm xu hào thịt bò khô, như bún riêu ăn lẫn với rau xà lách thái hay rau diếp của tổ tiên ta thời xưa, xu hào luộc chấm với mắm cá, trộn cà rốt của Tây với đu đủ của ta …
Sau thời kỳ ảnh hưởng tác động văn hoá ẩm thực Trung Quốc, văn hoá ẩm thực Nước Ta – nam Bộ lại chịu ảnh hưởng tác động của văn hoá phương Tây qua văn hoá Pháp với những món ăn : Sữa và những loại sản phẩm từ sữa ( sữa, bơ ( Beurre ), pho mát ( Promage ), bánh mỳ ( những thế hệ trước gọi là bánh Tây ), pa tê ( paté ), nước sốt ( sauce ) .
Tất nhiên còn có tác động ảnh hưởng ngoại lai và những tác nhân ngoại sinh khác như : cà ri ( Ấn Độ ), Kim chi ( Nước Hàn ), gỏi cá ( Nhật Bản ) .
Hiện nay thực đơn trong những nhà hàng quán ăn khách sạn tại Nước Ta cũng như Nam Bộ thường chia ra thành những món ăn Âu, món ăn Á, món ăn Nước Ta. Điều đó cho tất cả chúng ta thấy được sự nhiều mẫu mã phong phú của những món ăn. Người Nam Bộ hay khách du lịch hoàn toàn có thể chiêm ngưỡng và thưởng thức rất nhiều món ăn ngon và rực rỡ khi đến với Nam Bộ .
Bên cạnh mặt tích cực mà hội nhập đem lại thì nó cũng đặt ra cho ẩm thực Nam Bộ những thử thách. Hiện nay, có rất nhiều món ăn truyền thống lịch sử Nam Bộ từ từ mất đi hay hiếm dần đi. Đó chính là mặt xấu đi của hội nhập, làm mất đi trong kho tàng văn hoá ẩm thực Nam Bộ những giá trị đã sống sót truyền kiếp .
Đồ uống : Hiện nay, ở Nam Bộ có rất nhiều loại chè. Những loại chè truyền thống cuội nguồn như chè búp Thái Nguyên, Hà Giang, Phú Thọ … vẫn được người nam Bộ ưu thích. Các nhà phân phối chè Nước Ta gần đây đã tung ra thị trường rất nhiều loại chè truyền thống lịch sử ướp mùi vị đóng gói như chè nhài, chè sen, chè hoa cúc, hoa ngâu, hoè, sói … với mẫu mã và vỏ hộp đẹp .

Bên cạnh đó, Nam Bộ hiện đang có rất nhiều loại trà nhập ngoại như: trà
Tàu, chè sâm Triều Tiên, trà Lipton nhãn vàng của Anh, trà Nestea, trà Dilmah…
Các loại trà này hấp dẫn khách hàng đủ chủng loại phong phú, phục vụ đối
tượng chủ yếu là giới trẻ năng động. Ngoài các loại chè, Nam Bộ hiện nay cũng
du nhập rất nhiều đồ uống có gốc nhập ngoại như: nước khoáng các loại, nước
ngọt có ga (Coca – cola, Sevenup, Sprite), cafe (Pháp), rượu vang (Pháp),
cocktail, sâm panh (champange)…

Xem thêm: Ẩm thực Nhật Bản – Wikipedia tiếng Việt

Cuộc sống ngày càng trở nên bận rộn, giới trẻ Nam Bộ giờ ưu thích với những loại trà túi lọc hay hoà tan trên thị trường. Chúng ta hoàn toàn có thể đễ dàng pha
chế, nhanh gọn và thuận tiện. Ngoài ra, còn có rất nhiều loại đồ uống với phương pháp pha chế mới lạ. Có thể đơn cử ra đây như phương pháp pha chế cocktail, sinh tố. Nó được xem như là những hình thức chế biến mới của thẩm mỹ và nghệ thuật pha chế đồ uống Nam Bộ .
Ăn uống giờ đây không chỉ là nhu yếu thuần túy của con người để duy trì sự sống, nhà hàng còn là truyền thống, văn hóa của vùng, miền, của Quốc gia, dân tộc bản địa. Mỗi vương quốc, dân tộc bản địa đều có một nét văn hóa ẩm thực ăn uống đặc trưng của mình. Ẩm thực Nam Bô dù không cầu kì trong khâu bày trí nhưng vẫn rất hấp dẫṇ bởi sự tươi ngon, dồi dào của nguyên vật liệu sự giản đơn môc mạc trong chế biến, ̣ chiêm ngưỡng và thưởng thức nhưng vẫn mang một nét rất riêng không pha lẫn, điều đó đã làm nên những đặc trưng độc lạ trong văn hóa ẩm thực Nam Bộ và để lại ấn tượng khó quên cho người dân và thực khách .

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

Thạch Phương, Hồ Lê, Văn hóa dân gian người Việt ở Nam Bộ, Nxb
Tổng hợp TP.HCM, 2014
Trịnh Hoài Đức, Gia Định thành thông chí, Nxb Tổng Hợp Đồng Nai,
2005
Nguyễn Nhã, Bản sắc ẩm thực Việt Nam, Nxb Thông tấn, Hà Nội,
2009
Võ Văn Thành, Văn Hóa Nam Bộ qua cái nhìn của Sơn Nam, Nxb
Trẻ, 2013
Nguyễn Thị Diệu Thảo, Văn hóa ẩm thực Việt Nam và thế giới, Đại
học Sài Gòn, 2013
Trần Ngọc Thêm, Văn hóa người Việt ở vùng Tây Nam Bộ, Nxb
VHVN, 2014
Phan Thị Yến Tuyết, Đời sống xã hội – kinh tế văn hóa của ngư dân
và cư dân vùng biển Nam Bộ, Nxb Đại học Quốc Gia TP.HCM, 2016
Nguyễn Văn Quí, Nghệ thuật ẩm thực trong phát triển du lịch ở Nam
Bộ, trường Trung Cấp Đại Việt TP.HCM
Ẩm thực Miền Nam Việt Nam, Wikipedia
Nam Bộ, Wikipedia
Đào Duy Anh, Việt Nam Văn Hóa Sứ Cương, Nxb Thời Đại, 2010
Dương Văn Sáu, Phát triển sản phẩm du lịch Việt Nam, Tạp
chí Du lịch Việt Nam, 2010
Trần Thúy Anh, Giáo trình du lịch văn hóa – Những Vấn Đề Lý
luận và Nghiệp Vụ, Nxb Giáo Dục, 2011

Source: https://ladyfirst.vn
Category: ẨM THỰC