Văn Hóa ẩm Thực Xứ Huế – Nét Văn Hóa đặc Trưng Có Một Không Hai

Hiếm có nơi nào ở Nước Ta có nét ẩm thực văn hóa phối hợp cả hai yếu tố dân dã và nét tinh xảo của món ăn cung đình cao quý. Các món ăn ở đây, đặc thù chung là đậm vị sắc nét. Đối với người Huế, món ăn không chỉ là cần mùi vị rõ ràng mà họ chiêm ngưỡng và thưởng thức ẩm thực bằng khứu giác, thính giác và … cả thị giác .

Ẩm thực Huế phối hợp hai yếu tố tinh xảo cao quý của món ăn cung đình và dân gian đậm vị .

Ẩm thực Huế là một nét độc lạ trong nền ẩm thực đồ sộ Nước Ta, nó hoàn toàn có thể chia ra làm hai góc nhìn khác nhau là cung đình và dân gian. Đối với ẩm thực cung đình Huế được nhiều người biết đến không riêng gì ở cách chế biến, nấu ăn mà ở cách trình diễn, trang trí món ăn thật sự ấn tượng .

Các món ăn cung đình được những đầu bếp hoàng gia thời xưa rất chú trọng việc niêm gia vị kĩ càng nhằm mục đích bảo vệ mùi vị vừa miệng, đậm đà, tuy nhiên vẫn phải rõ những vị chua, cay, mặn, ngọt trong từng món ăn. Không chỉ vây, những đầu bếp hoàng gia cần phải duy trì được sự tươi nguyên của thực phẩm .

Để triển khai xong một món ăn cung đình Huế, người nấu cần bảo vệ nhiều quy tắc, luật lệ, nghi thức được đề ra từ những việc nhỏ nhất như đáp ứng thực phẩm, chế biến, Giao hàng, cách trang trí, sắp xếp món ăn, kiểu chén đĩa, …

Theo lịch sử dân tộc ghi chép lại, mỗi món ăn của những vua Minh Mạng, Đồng Khánh, Khải Định phải có từ 35-50 món, trong đó bắt buộc phải có món thuộc bát trân ( gồm : nem công, chả phượng, da tây ngưu, môi đười ươi, thịt chân voi, tay gấu, gân nai )

Đứng đầu trong nhóm bát trân là món “ nem công ” – là món ăn quý và hiếm chỉ dành cho người quyền cao chức trọng là vua, quan trong cung. Nem công từ thịt đùi công được giã mịn phối hợp với những gia vị nóng tỏi, tiêu, riềng, … Sau đó, món ăn được để lên men vi sinh và tự chin chứ không qua nấu trên nhà bếp lửa. Gắn với nem công, thì không hề không nhắc chả phượng, đã quá quen thuộc khi nhắc tới món ăn sang trọng và quý phái bậc nhất. Thịt phượng được giã mịn, nêm lại gia vị, gói vào lá chuối rồi đem hấp chin. Cũng giống như món chim công, thịt chim phụng vừa chứa nhiều dinh dương và bảo vệ sức khỏe thể chất cho vua và những tầng lớp quý tộc .

Có thể nói ẩm thực cung đình Huế là đỉnh điểm của sự tinh túy, cầu kì, nhã nhặn và thanh cao. Đó chính là cốt lõi về nghệ thuật và thẩm mỹ chế biến, trình diễn những món ăn, mà cao hơn là ý niệm triết lý, tư tưởng thẩm mỹ và nghệ thuật tạo nên văn hóa ẩm thực Huế sau này .

Khác với vẻ mỹ lệ, cầu kì của những món ăn cung đình Huế, những món ăn dân gian của Huế gây ấn tượng bởi sự phối hợp những yếu tố âm khí và dương khí, ngũ hành và sự phối hợp những yếu tố mùi vị sắc tố, .. Có thể kể đến những món như : bánh bèo, cuốn, bánh bột lọc, bánh ram ít, …

Bên cạnh đó là những món ăn khá phổ cập và rất đậm chất Huế như : cơm hến, bún Huế, tôm chua, … hay những món chè rất dễ ăn nhưng lại thật khó quên như chè hạt sen bọc nhãn lồng, xanh đánh, đậu ván, … cũng khiến bao người mê mệt. Những món ăn đó rất là “ dân dã ”, đều từ những nguyên vật liệu dễ tìm và không phải đắt đỏ, tuy nhiên dưới những bàn tay khôn khéo của người Huế, những món ăn dân dã đều rất có hồn và làm ra món ăn độc lạ với những địa điểm khác .

Kết hợp tuyệt vời của dân dã và nét tinh xảo của cung đình, thời nay so với bất kể món Huế nào, người Huế cũng bỏ ra rất nhiều công sức của con người, cầu kì trong cách chế biến và bộc lộ. Với người Huế, chế biến món ăn cũng giống như một bộ môn nghệ thuật và thẩm mỹ. Chính do đó mà từ khâu chọn nguyên vật liệu, đến sơ chế, chế biến và trang trí món ăn, tổng thể đều là một quy trình công phu của người nấu. Sự hoà hợp giữa những yếu tố như mùi vị, sắc tố, … của món ăn luôn được chú trọng và đặt lên số 1. Đó là lí do vì sao ẩm thực Huế mang một nét đặc trưng rất riêng, không lẫn vào đâu được .

Ẩm thực chiêm ngưỡng và thưởng thức bằng khứu giác, thính giác và … cả thị giác

Đừng giật mình khi đến Huế, được mọi người khuyên rằng, hãy chiêm ngưỡng và thưởng thức món ăn bằng “ ngũ quan ”. Đó là không chỉ “ ăn ” bằng miệng đơn thuần, mà còn phải chiêm ngưỡng và thưởng thức bằng mắt, tận thưởng những âm thanh mê hoặc vang lên bên tai, và ở đầu cuối là cảm xúc thèm, muốn ăn ngay lập tức. Cũng chính cách chiêm ngưỡng và thưởng thức độc lạ này mà ẩm thực Huế đã vượt xa một nhu yếu đời sống thông thường, mà trở thành một nét văn hoá, một bộ môn thẩm mỹ và nghệ thuật đích thực .

Người Huế tỏ ra sành điệu trong siêu thị nhà hàng, mỗi món ăn được nâng lên như tầm một tác phẩm thẩm mỹ và nghệ thuật. Những món ăn Huế dù theo cách nấu cung đình hay dân dã, đều làm cho ai đã từng nếm qua đều xuýt xoa khen ngon và lưu luyến cái vị khó quên ấy .

  Món ngon Huế không chỉ ăn bằng miệng, mà trước hết phải thích nhìn bằng mắt, mũi ngửi thấy thơm, cảm giác thấy thèm, tai nghe những âm thanh gây cuốn hút, tò mò, tức là ăn bằng ngũ quan. Sự hài hòa về màu sắc, hương vị, hài hòa về âm – dương, nóng – lạnh, hài hòa trong bố cục chén, đũa, bát, dĩa… hài hòa như tự nhiên, thiên nhiên, chính là văn hóa ẩm thực Huế.

Ví dụ, món bún bò Huế lúc bấy giờ trên khắp cả nước đều có Open, tuy nhiên chỉ có ở Huế món ăn đó mới thật sự nguyên bản và lột tả hết cách chiêm ngưỡng và thưởng thức ẩm thực bằng vị giác, thị giác, khứu giác và thậm chí còn là thính giác. Bún bò Huế không chỉ ăn bằng miệng, ta còn thấy bát bún bò đủ đầy sẽ là sự tích hợp hòa giải của sắc tố xanh của rau, trắng của sợi bún, đỏ của nước dung, … được người đầu bếp khôn khéo sắp sếp thịt bò, giò, chả huế, chả tôm rau thơm thật thích mắt trước khi đưa đến tay thực khách .

Ngày nay, sự tích hợp giữa hoàng gia và những món ăn dân gian thông dụng ở đây tạo ra những món vừa mộc mạc mà không mất đi nét sang chảnh. Thêm nữa ẩm thực Huế đặc trưng với mùi vị đặc biệt quan trọng và trang trí mê hoặc trước khi chiêm ngưỡng và thưởng thức, mang lại cảm xúc tuyệt vời và phong thái chiêm ngưỡng và thưởng thức ẩm thực Huế độc lạ .

Source: https://ladyfirst.vn
Category: ẨM THỰC