Triết Lý Việt Trong Văn Hóa Ẩm Thực(phần 6)

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (64.56 KB, 2 trang )

2.3. Nguyên Lý Con: Thực Dụng và Thích Ưng
Ngoài ra, cần phải nói đến nguyên lý thực dụng và nguyên lý thích ứng, tức biến
đổi trong nghệ thuật ăn uống. Người Việt, tự bản tính, và do địa lý cũng như
hoàn cảnh, để có thể sinh tồn, bắt buộc phải có óc thực dụng, và nhậy cảm thích
ứng với hoàn cảnh.[30] Thực dụng và ứng dụng do đó là những đặc tính chung
thấy nơi người Việt, đặc biệt người Kinh. Những đặc tính này đều phản ánh
trong các món ăn, cách nấu nướng Việt. Những chất liệu, hay những thức ăn mà
người ngoại quốc vất bỏ, đều được tận dụng chế biến thành những món ăn bất
hủ: mề gà, chân gà, tim gan gà, lòng lợn, lòng chó…Đặc biệt xương sẩu được ta
chế biến thành những bát canh, nước lèo, hay đồ nhắm rất ngon ngọt. Đặc tính
thực dụng này cũng thấy nơi việc người Viêt tận dụng mọi thức ăn, mọi loại rau
cỏ mà Trời cho. Rau muống (người Tầu gần đây mới ăn), rau dền, rau lang,
mướp đắng, rau dại… không có loại gì mà người Việt bỏ qua. Làm thịt một con
heo, trừ lông và chất dơ, tất cả mọi bộ phận, cả máu (tiết) đều được tận dụng.
Nhờ vào tính chất linh động mà họ có thể chế biến mọi thức, mọi loại hợp với
khẩu vị, và tạo lên một món ăn, món nhắm thuần túy. Phở là một ví dụ, Sầu
riêng lại là một ví dụ khác. Biến một loại trái cây có mùi khó ngửi như sầu riêng
trở thành một món nhắm hay món tráng miệng thơm tho, khiến ta mê mệt chỉ có
thể thấy nớI ngườI Việt. Theo nhà văn Nguyễn Tuân, sầu riêng nhắm với whisky
hay cognac (theo Nguyễn Tuân) thì “hết sảy.” Nói tóm lại, hai nguyên lý thực
dụng và thích ứng biến động có thể thấy trong bất cứ món ăn gọi là đặc sản của
cả 3 miền Bắc Trung Nam.
Kết Luận
Đã có khá nhiều người từng viết về văn hóa ẩm thực của người Việt, và chúng
ta có thể nhận ra những điều hay, thú vị. Những bài viết của Trần Ngọc Thêm là
một thí dụ. Cũng có khá nhiều người viết về tật xấu, nhất là tục lệ “tham miếng
xôi, miếng oản.”[31] Từ những lối nhìn khác nhau, mỗi tác gỉa đều có một cơ sở.
Tôi nghĩ, không ai chối cãi sự kiện là, người Việt không chỉ ca tụng miếng ăn, họ
cũng công nhận miếng ăn là miếng nhục.
Từ bất cứ môt lối nhìn nào, chúng ta có lẽ đều đồng ý nguyên lý “có thực mới
mực được đạo,” “dĩ thực vi tiên,” và “Trời đánh còn tránh miếng ăn.” Nguyên lý

này nói lên điểm tối quan trọng, đó là ăn uống không chỉ nói lên tác động, hành
vi, cách thế, luật lệ ăn uống mà thôi, mà nhất là gắn liền ăn uống với cuộc sống.
Tôi coi nguyên lý này như là nguyên lý mẹ (mẫu), hay nguyên lý cái. Chính từ
nguyên lý này, người Việt chúng ta đi tới nguyên lý cha (phụ), cũng là một
nguyên lý cái.[32] Họ thăng hoa cuộc sống bằng chính quá trình thăng hoa nghệ
thuật ăn, kỹ thuật nấu nướng, vân vân. Đó chính là nguyên lý thứ hai: làm thế
nào khiến cuộc sống tươi đẹp, hoàn thiện hơn. Từ hai nguyên lý cái chính yếu
trên, ta thấy có những nguyên lý con như là nguyên lý hòa hợp (với Trời, đất và
người), cộng đồng (xã hội, gia đình), tình cảm (thẩm mỹ), và tổng hợp. Hướng
dẫn bởi những những nguyên lý mẹ và con, ngưòi Việt nấu nướng, tổ chức ăn
uống, đặt quy luật ăn uống. Lối tổ chức, nấu nướng và quy luật ăn uống gần như
tương hành với quy luật, cách sống của người Việt. Từ đây ta thấy những đặc
tính ăn uống cũng tương tự như những đặc tính của nền văn hóa Việt: tình cảm
gia đình, xã hội, liên kết, trung dung.
Nói tóm lại, ta có thể nói cái đạo lý sống có thể nhận ra được trong đạo lý ăn
uống, và ngược lại, đạo lý ăn uống cũng thấy được trong chính cuộc sống của
người Việt.
này nói lên điểm tối quan trọng, đó là nhà hàng không riêng gì nói lên ảnh hưởng tác động, hànhvi, cách thế, luật lệ nhà hàng siêu thị mà thôi, mà nhất là gắn liền siêu thị nhà hàng với đời sống. Tôi coi nguyên tắc này như thể nguyên tắc mẹ ( mẫu ), hay nguyên tắc cái. Chính từnguyên lý này, người Việt tất cả chúng ta đi tới nguyên tắc cha ( phụ ), cũng là mộtnguyên lý cái. [ 32 ] Họ thăng hoa đời sống bằng chính quy trình thăng hoa nghệthuật ăn, kỹ thuật nấu nướng, vân vân. Đó chính là nguyên tắc thứ hai : làm thếnào khiến đời sống tươi đẹp, hoàn thành xong hơn. Từ hai nguyên tắc cái chính yếutrên, ta thấy có những nguyên tắc con như thể nguyên tắc hòa hợp ( với Trời, đất vàngười ), hội đồng ( xã hội, mái ấm gia đình ), tình cảm ( thẩm mỹ và nghệ thuật ), và tổng hợp. Hướngdẫn bởi những những nguyên tắc mẹ và con, ngưòi Việt nấu nướng, tổ chức triển khai ănuống, đặt quy luật nhà hàng siêu thị. Lối tổ chức triển khai, nấu nướng và quy luật nhà hàng gần nhưtương hành với quy luật, cách sống của người Việt. Từ đây ta thấy những đặctính siêu thị nhà hàng cũng tựa như như những đặc tính của nền văn hóa Việt : tình cảmgia đình, xã hội, link, trung dung. Nói tóm lại, ta hoàn toàn có thể nói cái đạo lý sống hoàn toàn có thể nhận ra được trong đạo lý ănuống, và ngược lại, đạo lý ẩm thực ăn uống cũng thấy được trong chính đời sống củangười Việt .

Source: https://ladyfirst.vn
Category: ẨM THỰC