Khám phá Sài Gòn trước 1975 qua văn hóa ẩm thực đường phố

Dân trí

Dù đã hơn 40 năm trôi qua, nhưng khi kí ức về những gánh hàng rong, về tiệm phá lấu, hủ tíu dạo, hay gánh mía ghim của tuổi thơ chợt ùa về, chắc hẳn trong lòng những người con Sài Gòn không tránh khỏi xao xuyến, nhớ thương!

Sài Gòn vốn được ca tụng là “ Hòn ngọc Viễn Đông ”. Nơi đây có sự giao thoa, chắt lọc, tiếp thu của nhiều nền văn hóa truyền thống từ Đông sang Tây, để rồi tích tụ thành một nét đặc trưng rất riêng của mình. Đi ngược thời hạn về quá trình những năm trước 1975, nhìn vào nét văn hóa truyền thống tuy nhỏ bé nhưng không kém phần quan trọng : văn hóa truyền thống ẩm thực đường phố, ta như được thấy lại một phần đời sống rất mê hoặc của Sài Gòn năm xưa .

1. Hủ tíu, phá lấu

Bạn đang đọc: Khám phá Sài Gòn trước 1975 qua văn hóa ẩm thực đường phố

Hủ tíu vốn có nguồn gốc từ văn hóa truyền thống Nước Trung Hoa. Từ năm 1778, ngay từ khi mới Open, hủ tíu đã trở thành một món ăn không hề thiếu trong đời sống người Sài Gòn .

Những gánh hàng rong thế này xuất hiện nhiều vô kể

Hủ tíu được chế biến khá công phu. Món ăn này vừa có cái ngọt thanh của nước dùng, cái đậm vị của những thứ gia vị trộn lẫn và sự nhiều mẫu mã của nhiều nguyên vật liệu cùng hòa quyện. Có khá nhiều “ phiên bản ” khác nhau của hủ tíu, từ hủ tíu Nam Vang đến hủ tíu Mỹ Tho, hủ tíu Triều Châu .
Mỗi loại hủ tíu có một nét đặc trưng của riêng mình, không hề đem so sánh. Nhưng dù bạn có khó ăn đến mấy, chắc như đinh hủ tíu Sài Gòn vẫn là nơi hoàn toàn có thể chiều lòng bất kỳ ai .

Xe hủ tíu xưa được đẩy đi khắp thành phố

Ngày nay, hầu hết hủ tíu đều được bày bán ở những nhà hàng quán ăn, quán ăn nhã nhặn. Nhưng đâu đó trên đường phố, người ta vẫn thấy Open những chiếc xe nhỏ với mái che quen thuộc, mang theo mùi vị hủ tíu gia truyền đi khắp những ngõ ngách Sài Gòn .

Xe hủ tíu ngày nay

Nhiều người vẫn lưu giữ truyền thống lịch sử của mái ấm gia đình bằng cách sử dụng những chiếc xe đẩy có “ tuổi đời ” hơn 40 năm .
Phá lấu cũng là món ăn phổ cập ở đất Sài Thành. Trước 1975, những chiếc xe chở đầy phá lấu là kí ức quen thuộc của người Sài Gòn .

2. Phở Tàu Bay

Trong những quán phở nổi tiếng truyền kiếp nhất Sài Gòn, có một tên tuổi nổi tiếng là phở Tàu Bay. Đối với nhiều người Sài Gòn, đó không chỉ đơn thuần là một quán phở mà là một phần của văn hóa truyền thống ẩm thực nơi đây, gắn liền với rất nhiều giai thoại, kỷ niệm .

Có mặt ở Sài Gòn năm 1954, phở Tàu Bay mang đậm mùi vị miền Bắc và nhanh gọn trở thành tiệm phở được thương mến nhất nhì Sài Gòn .

Bát phở Tàu Bay ngày xưa đặc biệt bởi hương vị độc đáo, bát lại nhiều thịt, nhiều bánh và đặc biệt là không có rau. Thậm chí, những người sành ăn còn cho rằng “sẽ là sự hạ thấp phở Tàu Bay nếu cho rau vào”.

Xem thêm: Khám phá văn hóa ẩm thực miền Tây Nam Bộ

Ngày nay, phở Tàu Bay vẫn được nhiều người ưa thích. Nhiều người xa quê nhà, khi về đến Sài Gòn nhất định phải ghé phở Tàu Bay để ăn hết một “ tô xe lửa ” – tô to đùng đặc biệt quan trọng của tiệm phở khét tiếng này .
Phở Tàu Bay vương vấn, ám ảnh lòng người đến mức nhà văn Tô Hoài đã dành cho nó một vị trí đặc biệt quan trọng trong tập hồi ký “ Cát bụi, chân ai ”. Ông lý giải sự mê hoặc của cái tên Phở Tàu Bay : “ Gánh phở ông Tàu Bay xưa đỗ cạnh dốc bên gốc cây thị đầu sân vào sở Văn Tự. Chỉ vô tình một câu bông đùa cái mũ da lưỡi trai hơi dài khác thường của ông hàng so sánh với chiếc mũ phi công mà thành tên phở Tàu Bay, một hàng phở gánh buổi sáng. ”

3. Hàng mía ghim

Nhắc đến Sài Gòn là nhắc đến một ” thiên đường nhiệt đới gió mùa “, nơi có nắng vàng trải khắp những con đường, những cơn gió oi nồng và sắc màu tỏa nắng rực rỡ từ những trái cây xứ nóng .

Xưa kia, hàng mía ghim là điểm hò hẹn của tổng thể mọi người, không kể lứa tuổi, những tầng lớp. Tuy bình dị, nhỏ bé nhưng hoa quả ghim đã trở thành một phần kí ức tuổi thơ của người Sài Gòn, và cho đến tận giờ đây, chúng vẫn chưa khi nào bị coi là ” lỗi thời ” .

Ngày nay, những hàng trái cây này thường phong phú hơn với nhiều loại hoa quả : cóc, ổi, mía, đến cả xoài hay quả me chua ứa cả nước miếng đều được bán đầy rẫy trên khắp những con đường .

4. Xe bán mực nướng

Những hàng mực nướng thế này Open khá nhiều ở những bến tàu, bến cảng của Sài Gòn xưa. Mực nướng thường được bán cùng ruột vịt cán mỏng mảnh. Và chúng sẽ trở thành “ bộ đôi tuyệt đối ”, nếu có thêm sự song hành của … bia Con cọp .

5. Những gánh hàng rong

Đủ những loại món ăn được bán trên khắp thành phố. Qua những khung ảnh xưa, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể cảm nhận nhiều sắc thái văn hóa truyền thống khác nhau tại Sài Gòn. Tất cả tạo nên một truyền thống mê hoặc của ẩm thực Sài Gòn mà không nơi nào có được
Gánh hàng cháo lòng bán tại chợ hoa, 1971

Hàng bán sinh tố
Hàng bún măng

Hàng bò bía, hàng nước giải khát luôn mê hoặc với trẻ thơ .