Văn hóa ẩm thực 15: Ẩm thực Mỹ

1. Khái quát chung

Tên nước : Hợp chúng quốc Hoa Kỳ ( United States of America ) ; Tên thường gọi : Mỹ

• Ngày quốc khánh: 4/7/1776 (Ngày Độc lập khỏi Anh)
• Thủ đô: Washington D.C
• Vị trí địa lý: nước Mỹ gồm 3 bộ phận lãnh thổ. Bộ phận lớn nhất gồm 48 bang, nằm giữa lục địa Bắc Mỹ: Bắc giáp Canada, Nam giáp Mexico và Vịnh Mexico, Tây giáp Thái Bình Dương và Đông giáp Đại Tây Dương. Bộ phận thứ hai là bang Alaska nằm ở Tây Bắc lục địa Bắc Mỹ: Đông giáp Canada, Bắc giáp biển Beaufort và Nam giáp biển Bering. Bộ phận thứ ba là quần đảo Hawaii (bang Hawaii) nằm giữa Thái Bình Dương cách thành phố San Francisco khoảng 3.900km.
• Diện tích: 9.826.675km2; đứng thứ 4 trên thế giới sau Nga, Canada và Trung Quốc.
• Khí hậu: Ôn đới hải dương và ôn đới lục địa. Nhiệt độ trung bình ở miền ven biển phía Tây và phía Đông tháng giêng: – 50C đến 00C, tháng 7: 120C-150C; ở miền trung tâm tháng Giêng: -200C, tháng 7: 200C-250C. Lượng mưa trung bình ở miền ven biển: 1.500 – 2.000mm, ở miền trung tâm là trên 1.000mm (vào tháng 7).
• Dân số: 310.681.000 (con số ước lượng đến 2010)
• Dân tộc: Người da trắng (81,7%), người da đen (12,9%), người châu Á (4,2%), người da đỏ và thổ dân Alaska (1%), thổ dân Hawaii và thổ dân các quần đảo Thái Bình Dương (0,2%).
• Hành chính: Mỹ gồm có 50 tiểu bang và một đặc khu liên bang. 48 tiểu bang nằm lục địa và thủ đô Washington, D.C., nằm giữa Bắc Mỹ, giáp Thái Bình Dương ở phía tây, Đại Tây Dương ở phía đông, Canada ở phía bắc, và Mexico ở phía nam. Tiểu bang Alaska nằm trong vùng tây bắc của lục địa Bắc Mỹ, giáp với Canada ở phía đông. Tiểu bang Hawaii nằm giữa Thái Bình Dương. Hoa Kỳ cũng có 14 lãnh thổ hay còn được gọi là vùng quốc hải rải rác trong vùng biển Caribbe và Thái Bình Dương.
• Đơn vị tiền tệ: Đồng đôla Mỹ (USD)
• Tôn giáo: Mỹ có nhiều tôn giáo. Đạo Tin lành (52%), Đạo Thiên Chúa (24%), Đạo Do Thái (1%), Hồi giáo (1%)…
• Ngôn ngữ chính thức: Tiếng Anh; một bộ phận nói tiếng Tây Ban Nha, Pháp và nhiều ngôn ngữ khác (theo xuất xứ nhập cư)
• Vị trí địa lý: Hoa Kỳ là một quốc gia ở Tây Bán cầu. Phần lãnh thổ lục địa tiếp giáp với 2 đại dương là Đại Tây Dương và Thái Bình Dương.và từ Canada đến Mexico và Vịnh Mexico. Alaska là tiểu bang lớn nhất về diện tích, giáp Thái Bình Dương và Bắc Băng Dương và bị Canada chia cách khỏi Hoa Kỳ Lục địa. Hawaii gồm một chuỗi các đảo nằm trong Thái Bình Dương, phía tây nam Bắc Mỹ. Phần lãnh thổ lục địa Mỹ có đường biên giới chung với hai nước Canada (phía bắc) và Mexico (phía nam)
• Diện tích: 9.826.675km2; đứng thứ 4 trên thế giới sau Nga, Canada và Trung Quốc.
• Địa hình: Hoa Kỳ Lục địa trải dài từ Đại Tây Dương đến Thái Bình Dương và từ Canada đến Mexico và Vịnh Mexico. Alaska là tiểu bang lớn nhất về diện tích, giáp Thái Bình Dương và Bắc Băng Dương và bị Canada chia cách khỏi Hoa Kỳ Lục địa. Hawaii gồm một chuỗi các đảo nằm trong Thái Bình Dương, phía tây nam Bắc Mỹ. Puerto Rico, lãnh thổ quốc hải đông dân nhất và lớn nhất của Hoa Kỳ, nằm trong đông bắc Caribe. Trừ lãnh thổ Guam và phần cận tây nhất của Alaska, hầu như tất cả Hoa Kỳ nằm trong tây bán cầu.

Đồng bằng sát duyên hải Đại Tây Dương nhường phần xa hơn về phía bên trong đất liền cho các khu rừng dễ rụng lá theo mùa và các ngọn đồi trập chùng của vùng Piedmont. Dãy núi Appalachian chia vùng sát duyên hải phía đông ra khỏi vùng Ngũ Đại Hồ và thảo nguyên Trung Tây. Sông Mississippi-Missouri là hệ thống sông dài thứ tư trên thế giới chảy qua giữa nước Mỹ theo hướng chính là bắc-nam. Vùng đồng cỏ phì nhiêu và bằng phẳng của Đại Bình nguyên trải dài về phía tây. Rặng Thạch Sơn ở rìa phía tây của Đại Bình nguyên kéo dài từ bắc xuống nam băng ngang lục địa và có lúc đạt tới độ cao hơn 000 ft (4.300m) tại Colorado.

Vùng phía tây của Rặng Thạch Sơn đa số là hoang mạc như Hoang mạc Mojave và Đại Bồn địa có nhiều đá. Dãy núi Sierra Nevada chạy song song với Rặng Thạch Sơn và tương đối gần duyên hải Thái Bình Dương. Ở độ cao 20.320 ft (6.194m), Núi McKinley của Alaska là đỉnh cao nhất của Hoa Kỳ. Các núi lửa còn hoạt động là thường thấy khắp Quần đảo Alexander và Quần đảo Aleutian. Toàn bộ tiểu bang Hawaii được hình thành từ các đảo núi lửa nhiệt đới. Siêu núi lửa nằm dưới Công viên Quốc gia Yellowstone trong Rặng Thạch Sơn là một di thể núi lửa lớn nhất của lục địa.

• Các sông chính: Mississippi dài 6.020km; Rio Grande dài 3.035km; Yukon dài 18 km; Arkansas dài 2.333km.
• Khí hậu: Vì Hoa Kỳ có diện tích lớn và có nhiều địa hình rộng lớn nên Hoa Kỳ gần như có tất cả các loại khí hậu. Khí hậu ôn hòa có ở đa số các vùng, khí hậu nhiệt đới ở Hawaii và miền nam Florida, khí hậu địa cực ở Alaska, nữa khô hạn trong Đại Bình nguyên phía tây kinh tuyến 100 độ, khí hậu hoang mạc ở Tây nam, khí hậu Địa Trung Hải ở duyên hải California, và khô hạn ở Đại Bồn địa. Thời tiết khắt nghiệt thì hiếm khi thấy – các tiểu bang giáp ranh Vịnh Mexico thường bị đe dọa bởi bảo và phần lớn lốc xoáy của thế giới xảy ra trong Hoa Kỳ Lục địa, chủ yếu là miền Trung Tây.
• Tài nguyên: Mỹ là mọt trong những nước giàu có nhất về tài nguyên khoáng sản trên thế giới, cả về trữ lượng lẫn sự phong phú về thể loại.
• Đáng chú ý hơn cả là: than đá, dầu mỏ, khí đốt tự nhiên, quặng sắt, kim loại mầu (đồng, chì, kẽm…), quặng kim loại quý và hiếm. Diện tích rừng chiếm 1/4 đất nước.
• Chính trị

Thể chế chính trị : Cộng hòa Liên bang, theo chính sách tam quyền phân lập Hiến pháp : Thông qua ngày 17/9/1787, có hiệu lực thực thi hiện hành từ ngày 4/3/1789. Hiến pháp Mỹ là một trong những bản hiến pháp tiên phong và thành công xuất sắc nhất quốc tế. Cơ sở hình thành hiến pháp Mỹ là : truyền thống lịch sử quản lý của Anh ; kinh nghiệm tay nghề thực tiễn trong chính sách tự trị của 13 bang ; Tuyên ngôn độc lập ; học thuyết Tam quyền phân lập của John Locke và Montesquieu. Trên cơ sở đó, nhà nước Mỹ được chia làm 3 nhánh quyền lực tối cao độc lập : lập pháp, hành pháp và tư pháp .

• Cơ quan lập pháp: Quốc hội gồm hai viện:

Thượng viện : 100 ghế, 1/3 được bầu lại hai năm một lần ; mỗi bang có hai Thượng Nghị sĩ được bầu theo đại trà phổ thông đầu phiếu với nhiệm kỳ 6 năm. Phó Tổng thống giữ chức vụ quản trị Thượng viện, và chỉ có quyền bỏ phiếu quyết định hành động trong trường hợp bất phân thắng bại ( 50/50 ) .

Hạ viện: 435 ghế, được bầu trực tiếp theo phổ thống đầu phiếu. Mỗi bang có ít nhất 1 Hạ Nghị sĩ, còn lại căn cứ theo số dân của bang đó. Các Hạ Nghị sĩ có nhiệm kỳ 2 năm.

• Vào các năm chẵn, ngày Thứ Ba đầu tiên của tháng 11 sẽ tiến hành bầu cử Quốc Hội, bầu lại toàn bộ Hạ viện và 1/3 Thượng viện.
• Cơ quan hành pháp:

Đứng đầu nhà nước và nhà nước : Tổng thống .Tổng thống và Phó Tổng thống được bầu trên cùng một lá phiếu của những đại cử tri, những người này được lựa chọn trực tiếp từ từng những bang ; Tổng thống và Phó Tổng thống có nhiệm kỳ 4 năm .Cơ quan tư pháp : Tòa án tối cao ( 1 Chánh án và 8 Thẩm phán được Tổng thống chỉ định với sự phê chuẩn của Thượng viện, nhiệm kỳ suốt đời ) .Chế độ bầu cử : Từ 18 tuổi trở lên, đại trà phổ thông đầu phiếu .Các đảng phái lớn : Đảng Cộng hòa, Đảng Dân chủ. Ngoài ra ở Mỹ còn có rất nhiều những đảng nhỏ, những tổ chức triển khai và nhóm quyền lợi tham gia vào những hoạt động giải trí tương quan tới chính quyền sở tại .

• Kinh tế

Mỹ là một nước công nghiệp tăng trưởng số 1 quốc tế, với những ngành công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ tân tiến, nền kinh tế tài chính có sức cạnh tranh đối đầu can đảm và mạnh mẽ, là cường quốc xuất khẩu số một và cũng là thị trường nhập khẩu phong phú và lớn nhất quốc tế. Riêng kim ngạch xuất nhập khẩu của Mỹ chiếm khoảng chừng 25 % kim ngạch xuất nhập khẩu của quốc tế .Viện Nghiên cứu Kinh doanh Quốc tế, có trụ sở tại Thụy Sĩ công bố nghiên cứu và điều tra thường niên “ Niên giám Sức cạnh tranh đối đầu Thế giới ” tháng 5-2007, trong đó kinh tế tài chính Mỹ liên tục đứng đầu quốc tế, kể từ năm 1994 .Tổng sản phẩm quốc nội ( GDP ) tính theo nhu cầu mua sắm ( PPP ) của nền kinh tế tài chính Mỹ năm 2006 đạt 12,98 nghìn tỷ USD, chiếm 32 % GDP toàn thế giới, ( nhiều gấp hai lần số lượng GDP của nước đứng hai quốc tế ), góp sức tới 16,8 % cho tăng trưởng kinh tế tài chính toàn thế giới. Nhờ kinh tế tài chính tăng trưởng nhanh, nhiều việc làm mới được tạo ra, tỷ suất thất nghiệp năm 2006 giảm xuống mức thấp nhất trong vòng 4 năm qua xuống còn 4,5 % ( tháng 5/2007 ) đồng thời, vận tốc lạm phát kinh tế vẫn được khống chế ở mức độ hài hòa và hợp lý nhờ chủ trương tăng lãi suất vay tiền gửi thời gian ngắn theo hướng thận trọng của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ ( FED ). Ngày 8-8-2006, FED đã quyết định hành động giữ nguyên lãi suất vay tiền gửi ngân hàng nhà nước ở mức 5,25 %, sau 17 lần tăng liên tục, chấm hết thời kỳ tăng liên tục 0,25 % kể từ tháng 6-2004. Đây chính là những điều kiện kèm theo quan trọng lôi cuốn vốn góp vốn đầu tư từ bên ngoài và khuyến khích người tiêu dùng trên thị trường trong nước .

• Về Công nghiệp:

Tổng giá trị những loại sản phẩm công nghiệp chiếm 20,4 % GDP .Sản phẩm công nghiệp chính : Dầu mỏ, thép, ôtô, xe máy, hàng không thiên hà, thiết bị truyền thông online, hoá dược, điện tử, thực phẩm chế biến, hàng tiêu dùng, gỗ, khai khoáng .

• Về Nông nghiệp:

Tổng giá trị những loại sản phẩm nông nghiệp chiếm 1 % GDP

Sản phẩm nông nghiệp chính : Lúa mì, ngũ cốc, ngô, hoa quả, rau, bông, thịt bò, lợn, gia cầm, những loại sản phẩm sữa, những loại sản phẩm lâm nghiệp, cá …

• Về Dịch vụ – Du lịch

Tổng giá trị nghành nghề dịch vụ dịch vụ, du lịch chiếm 78,6 % GDP

• Văn hóa

Hoa Kỳ là một quốc gia đa văn hóa, là nơi sinh sống của nhiều nhóm đa dạng chủng tộc, truyền thống, và giá trị. Nói đến văn hóa chung của đa số người Mỹ là có ý nói đến “văn hóa đại chúng Mỹ.” Đó là một nền văn hóa Tây phương phần lớn là sự đúc kết từ những truyền thống của các di dân từ Tây Âu, bắt đầu là các dân định cư người Hà Lan và người Anh trước tiên.

2. Văn hoá ẩm thực Mỹ

Nghệ thuật nấu ăn đại chúng của Mỹ thì tựa như như những vương quốc Tây phương. Lúa mỳ là loại ngũ cốc đa phần. Ẩm thực truyền thống lịch sử Mỹ sử dụng những loại vật tư nấu ăn như gà tây, thịt nai đuôi trắng, khoai tây, khoai lang, bắp, bí rợ và sirô cây phong, là những loại thực phẩm được người bảnHọ ăn thực phẩm có rất nhiều calo như nhân thịt bò bên trong hamburger là thịt bò vụn được băm trộn thành, nhiều dầu mỡ. Khoai thái sợi rán bằng mỡ bò thêm đường và cacao, tuy không nhiêù nhưng calo vượt quá nhu yếu trong một ngày cho người. Gà quay, sandwich cũng toàn là những thứ có nhiều dầu mỡ, calo nhiều hơn bữa ăn chính của người Pháp.

Khoai thái sợi là món ăn phụ đa phần nhanh gọn trở thành món ăn chính .Ngoài calo của bữa ăn chính ra, bánh ngọt của Mỹ cũng toàn đầy dầu mỡ. Bánh ga tô nôỉ tiếng của Mỹ với thành phần đa phần là bơ và đường .Thịt heo nấu theo chiêu thức nấu chậm, thịt bò nướng, bánh thịt cua, khoai tây thái mỏng dính từng miếng và chiên, bánh tròn nhỏ có những hạt chocolate trộn lẫn gọi là chocolate chip cookie là những loại thực phẩm chính cống Mỹ .

1. Bữa sáng

Trong trong thực tiễn thì hầu hết người Mỹ xem thường bữa ăn sáng, phần thì họ bận rộn, phần thì họ muốn ăn kiêng. Những người trưởng thành dùng bữa sáng rất qua loa, chỉ một ly nước cam ép với bánh nướng quết món peanut butter ( một loại mứt bơ làm từ hạt dẻ ) rất ngon nhưng hơi mặn hoặc với loại nước uống truyền thống lịch sử là cafe. Bữa sáng thịnh soạn hơn sẽ gồm trứng rán, bánh mỳ nướng, nước hoa quả và trái cây nhưng thường chỉ có vào sáng chủ nhật. Vào những sáng thao tác vội vã trong tuần, người Mỹ thường chỉ uống cafe

2. Bữa trưa

Hầu hết người Mỹ ăn trưa từ giữa trưa đến 2 h chiều. Bữa ăn giữa ngày này thường không ăn ở nhà. Người lớn ít khi về nhà ăn trưa va trẻ nhỏ cũng ăn tại trường. Một vài người mang cơm được chuẩn bị sẵn sàng ở nhà và đựng trong những túi giấy. Chính vì điều này, họ cần một buổi ăn trưa gọn nhẹ. Thường thấy trong buổi ăn trưa là bánh mỳ sandwich. Nó vừa rẻ và làm nhanh. Bánh mỳ sandwich chỉ có hai miếng bánh mỳ kẹp lại với nhau, được phết với bơ, nước sốt, mù tạc và kẹp ở giữa là thit, phomat, cá, gà. Có những món sandwich lạnh được làm từ giămbông và phomat, đậu phụng, bơ, mứt và những lát mỏng dính gà hoặc gà tây, cá ngừ, xà lách và thịt bò nướng. Những người ăn trưa ở nhà hàng quán ăn thích gọi những món sandwich nóng. Phổ biến nhất là hamburger và hotdog .

3. Bữa tối

Bữa ăn quan trọng nhất trong ngày là bữa tối, thường vào lúc 6 h tối. Bữa ăn tối hoàn toàn có thể có nhiều món : món khai vị ( gồm có trái cây tươi, nước ép trái cây hoặc ít cá ), món soup, salad trộn, món chính có thịt gà hoặc cá, cạnh bên đó còn có những món canh, cơm hoặc mì sợi. Người ta uống trà hoặc cafe trước khi kết thúc bữa ăn. Hầu hết người Mỹ đều thích tráng miệng với bánh ngọt, bánh pa-tê hoặc kem. Kem táo được dùng với một chút ít phomat là món rất phổ cập .

Trong bữa ăn trưa và ăn tối, người Mỹ thường uống nước lọc, nước ép trái cây, bia, café, trà hoặc nước uống có ga mà người ta quen gọi là soda. Rượu vang được coi là thức uống sang chảnh được dùng chiêu đãi trong những buổi tiệc, những buổi lễ hoặc khi đi ăn ngoài nhà hàng quán ăn .Bởi vì bữa ăn tối thường được ăn khá sớm, nên nhiều người Mỹ trước khi đi ngủ có thói quen ăn nhẹ. Trẻ em trước khi đi ngủ thường uống sữa, ăn bánh ngọt. Những người lớn thường ăn trái cây hoặc bánh ngọt .Vào ngày chủ nhật và những đợt nghỉ lễ, khi thời tiết đẹp, người Mỹ thường đi ra bên ngoài. Họ thích đi tản bộ ở khu vui chơi giải trí công viên hoặc những cuộc liên hoan ngoài trời với những món bit-tết, hotdog và hamburger. Hoặc tản bộ nơi biển và ăn món ăn hải sản .

Ăn uống thường xuyên tại những nhà hàng thức ăn nhanh như McDonald gần như có liên quan đến hiện tượng mà các nhà nghiên cứu của chính phủ gọi đã là “dịch bệnh béo phỡ.

Người Mỹ thích uống cafe hơn trà với khoảng chừng hơn phân nữa dân số người lớn uống tối thiểu một tách cafe một ngày. Các loại rượu Mỹ có Bourbon whiskey, Tennessee whiskey, applejack, và Rượu Rum Puerto Rico. Rượu martini là loại rượu trái cây đặc tính Mỹ. Một người Mỹ trung bình tiờu thụ 81,6 lít bia mỗi năm. Các loại bia nhẹ kiểu Mỹ mà điển hìnhlà tên thương hiệu số 1 Budweiser nhẹ cả trong người và trong mùi vịNguồn : Giáo trình Văn hóa ẩm thực

“Nguồn: thetimesinplainenglish”